Ebru Sanatı Nedir ve Ebru Malzemeleri Nelerdir?
Yaratıcılığın ve hayallerin betimlendiği ebru sanatının geçmişi Osmanlı İmparatorluğu'na kadar uzanan bir geçmişe sahiptir. Bu sanat türünde sanatçı, ebru teknesinde suyun içinde ruhunu resmetmekte ve büyük bir uyum ortaya çıkmaktadır. Ebru nedir, nasıl yapılır ve ebruda nasıl bir donanıma ihtiyaç var diye merak ediyorsanız yazımızı okumaya devam edin.
Ebru sanatı nedir sorusuna şu şekilde cevap vermek mümkündür: Kâğıt ebru, kitre ile yoğunlaştırılmış su üzerinde boyalarla desenler oluşturup bu süslemelerin kağıda aktarılmasıdır. Ebru sanatı aslında bir süsleme sanatıdır. Bu dekorasyon sanatı ile evler ve işletmeler için muhteşem dekorasyon unsurları ortaya çıkar. Fırçaların kalitesi, boya ve oda sıcaklığı ebru sanatının kalitesini etkileyen faktörler arasındadır.
Ebru kağıdının kesin kökeni bilinmemektedir. Yine de İran, Hindistan ve Türkistan'da ortaya çıktığı ihtimaller arasında yer alıyor. Osmanlı İmparatorluğu'na gelişi İran üzerinden olmuştur. Batıda ebru için mermer kâğıdı, Türk kağıdı gibi isimler kullanılmaktadır.9. ve 10. yüzyıllara tarihlenen bu sanatın 16. yüzyılda Türkistan topraklarından İpek Yolu üzerinden İran'a ulaştığında "ebri" olarak anıldığı bilinmektedir. Avrupalı seyyahlar bu sanatı sonraki yıllarda Amerika, İngiltere, Fransa ve İtalya'ya taşıdılar. İlk belgelenmiş ebru sanatı 16. yüzyıla aittir. Ebru sanatıyla ilgili yazılmış en eski Türkçe eser, 1615'ten sonra yazıldığı bilinen Tertib-i Risale-i Ebri'dir (Ebrunun Oluşum Broşürü). Ebru Osmanlı döneminde önemli bir işti.
Ebru sanatının birçok çeşidi vardır. Bu çeşitler arasında çiçekli ebru, vaiz ebru, tepeli ebru, kıvrımlı şal ebru, sarmal yuvarlaklardan oluşan gelgit ebru, tekne kenarlarındaki çizgilerden oluşan gelgit ebru ve tüm ebru çeşitleri yapılmadan önce uygulanan null ebru sayılabilir.
Ebru sanatı malzemeleri nelerdir?
İyi bir ebru sanatı üretmek için kullanılan ebru malzemeleri büyük önem taşımaktadır. Ebru sanatı malzemeleri arasında kâğıt, su, toprak boya, ödem, at kılı, gül dalı, ebru teknesi sayılabilir. Sıvının üzerinde boyaların çökmeden yayılmasını sağlamak için yüzey aktif (yüzeyde gerilim sağlayan ve sıvının yüzey gerilimini kıran) sığır ödü kullanılır. Öd ayrıca boyaların birbirine karışmadan sıvı üzerinde ayrı ayrı renklerini vermesini de sağlar. Öd safra kesesi tarafından salgılanan, safra asitleri ihtiva eden, zayıf asit özelliği gösteren ve hayvanların ve insanların vücutlarına aldıkları yağların parçalanmasını sağlayan bir maddedir. Sıvının içinde bulunduğu kaba ise tekne adı verilir. Tekne çinko, çelik, galveniz ya da çedene'den (budaksız çam) imal edilir. Tahta kullanılırsa su kaçırmaması için zift ile kaplanması gerekir. Dikdörtgen şeklindeki teknenin derinliği 6 cm kadar olup, ebatları 68 X 100cm, 34 X 50cm veya 17 X 25cm'dir. Fırça yapımında ise yaşlı atların kuyruğu ve bu kılları üzerine sarmak için gül dalları kullanılır. At kılı sert ve düz olduğu için tercih edilir. Böylece boyalar tekne üzerine gerektiği gibi atılabilir. Ayrıca bakteri ve mantar oluşumuna daha az izin verir. Gül dalı ise oldukça esnek ve dayanıklı bir ağaçtır. Boya atmak için fırçaya her vurulduğunda esneyerek damlaların istenildiği gibi düşmesine olanak verir.
Ebru yapımında geçmişten bugüne toprak boya denen, doğada bulunan renkli kaya ve topraklardan elde edilen çeşit çeşit boyalarla, bitkisel asıllı ve suda erimeyen boyalar kullanılır. Yağlı boyaların ve suda eriyen herhangi bir çeşit boyanın klasik ebruculukta yeri yoktur. Çünkü bu boyalar üstüne serpilen sıvının içinde erir ve kâğıdın yüzeyine asla tutunamazlar. Kısacası ebru yapımında kullanılan boyalar kesinlikle suda erimemelidir, ayrıca yağ da içermemelidir.
Sarı: Zırnık da denen arsenik sülfür
Mavi: Doğal çivit türlerinden Lahor Çividi. Bitkisel kökenlidir ve Pakistan’ın bir bölgesi olan Lahor’dan gelir
Yeşil: Sarı ve mavinin karışımıdır. Zırnık çok olursa fıstık yeşiline, çivit çok olursa yaprak yeşiline gider.
Lacivert: Bedahşi laciverti de denen bir başka doğal çivit türüdür.
Siyah: Soba isinden elde edilir. Eski is mürekkepçiliğinde kullanılan istir. Ezilmesi en zor boyadır. Suyu kolay emmediğinden ve suyla karıştırma işlemi sırasında sürekli suyun üzerine çıktığından genellikle çamlıca toprağı ile karıştırılarak ezilir.
Beyaz: İsfidaç, Bazik kurşun karbonatın doğadaki şeklidir.
Kırmızı: Demir oksitleri içeren kırmızı bir toprak olan gülbahar
Tütün Rengi: Çamlıca toprağı.
Ebru yapmak için öncelikle malzemelerin eksiksiz olarak sağlanması gerekir. Bir sonraki işlemde teknenin içi kitreli su ile doldurulur ve uygun bir kıvam elde edilir. Kitre ve su miktarı, farklı kaynaklara ve ustalara göre değişir. Ancak iki litre suya iki yemek kaşığı kitre ortalama olarak kabul edilmiştir. Daha sonra elde edilen karışım 2 gün bekletildikten sonra tülbentten süzülür. Karışım daha sonra kullanılmak istenirse saklanabilir. Toprak boyası ile istenilen renk oluşturulduktan sonra ödem eklenir.15 gün ile 1 ay arasında beklemeye bırakılır. Ardından ebru sanatının üretimine geçilir. Sıkışan su tekneye boşaltılır, su üzerine boya yapılır, tekneye kâğıt kaplanır, tek seferde çekilir ve kurumaya bırakılır. Elbette, Ebru sanatının modern malzemelerle yapılabileceğini unutmamalısınız. Burada bahsettiğimiz yöntem geleneksel olanıdır.
Ebru yapmaya başlamadan önce iş yerinizi düzenlemeniz çok önemlidir. Seçeceğiniz yer orta sıcaklıkta ve tozdan arındırılmış olmalıdır. Fırçalarınıza, boyalarınıza ve suyunuza toz yapışırsa eserdeki homojenlik kaybolur. Oda sıcaklığı 20-21 derece olmalı ve işlemin görülebilmesi için oda aydınlatılmalıdır.
Ebru sanatı malzemeleri Vera Sanat’ta!
En kaliteli ve uygun fiyatlı ebru sanatı malzemeleri Vera Sanat’ta. Bilgi almak için tıklayın: Ebru Sanatı Malzemeleri