Aharlı Japon Kağıtları

Kağıdın hat sanatını icra etmeye ve tezhip yapmaya elverişli hale gelmesi için üzerine sürülen maddeye ahar denir. Ahar kelimesi, daha ziyade yemek yemek anlamında kullanılıyor olsa da kağıdın sağlam ve kullanışlı hale getirilmesi için bu maddenin sürülmesi sebebiyle aynı isim kullanılmıştır. Yapılan bu işe kağıdı aharlamak, aharlanan kağıda da aharlı kağıt denilmiştir. Aharlı Japon kağıtları hakkında bilgi almak için yazımızı okumaya devam edin! 

Ahar Ne İşe Yarar?

Ahar; nişasta, şap ve yumurta akı maddelerinden yapılır. Elde edilen bu sulu madde kağıt üzerine sürülür veya kağıt bu maddeye batırılır. Böylece kağıt daha parlak görünür. Kaba, pürüzlü ve kalemin hareket etmesine uygun olmayan kağıtlar, aharlanarak yazı yazmaya müsait hale getirilir. Eskiden özellikle hat sanatında kullanılan kağıtlar aharlanırdı. Kağıdın aharlanması şu amaçlarla yapılır:

• Kağıt cilalanmış olur.
• Aharlanan kağıt üzerine mürekkeple yazılan yazıyı silip yeniden yazmak mümkündür, kağıt aharlı olduğu için yıpranmaz.
• Aharlı kağıt üzerinde kalemin hareket etmesi gayet kolaydır.
• Mürekkep kolay ve kıvamında akar böylece kağıda tam olarak nüfuz eder.
• Aharlı kağıt üzerine yazı kolay yazılır ve yazının keskinliğini sağlamak kolay olur.
• Aharlı kağıt üzerine yazılan yazı bozulmadan ve solmadan uzun yıllar boyunca muhafaza edilebilir.

Aharsız kağıt mürekkebi kolayca emer veya dağıtabilir. Böyle kağıtlara yazı yazmak ve gerektiğinde tashih yapmak zorlaşır. Aharlanmış kağıt üzerinde ortaya çıkan koruyucu tabaka, kağıdın yüzeyini pürüzsüz ve kolay yazılabilir hale getirdiği gibi, mürekkebin emilmesine de engel olarak gerektiğinde kağıda zarar vermeden düzeltme yapılmasına ve yazının kolayca silinerek yeniden yazılmasına imkan verir. Bu sebeple hattatlar, müzehhipler ve minyatür ustaları daima aharlı kağıt kullanmışlardır.

Ahar Nasıl Uygulanır?

Ahar kağıda, hattın çeşidine ve yazılacak eserin türüne göre bir veya birkaç defa uygulanabilir. Ancak kalın bir tabaka halinde sürülecek olursa ileride çatlama yapması olasıdır. Bu sebeple kağıt üzerine kalın bir tabaka halinde ahar uygulamamak gerekir. Ahar, kitap haline getirilecek kağıtların iki yüzüne ve birer kat, levha olarak kullanılacak kağıtların tek yüzüne birkaç kat olarak sünger, gazlı bez veya tülbente sarılmış pamukla sürülür. Hafif olması isteniyorsa bir kat yeterlidir. Buna tek aharlı denir. Daha kuvvetli olması gerekiyorsa birinci kat kuruduktan sonra, kağıdın dokusuna iyice işlemesi için ikinci ve diğer katlar öncekinden farklı istikamette sürülmeli ve kâğıda yedirilmelidir. Böyle kağıda da çift aharlı veya çiftali denilir. 

Ahar Çeşitleri

Aharın pek çok çeşidi olup, bunlardan en basitinin yapılış şekli; pirinç unu ve nişasta suda ezilip kaynatılır. Elde edilen sıvı, bir sünger ile yazı kağıdı üzerine sürülür. Sonra yumurta akı şapla karıştırılarak bu da kağıdın üstüne sürülür. Kurutularak parlak bir kağıt elde edilir.

Hat sanatında yazının çeşidine göre kağıda sürülen aharın cinsi değişirdi. Kur'an-ı kerim yazmak için hazırlanan kağıtların her iki tarafı da aharın en incesi ile aharlanırdı. Levha, meşk ve buna benzer yazılar için kullanılan ve sadece tek tarafına yazı yazılacak olan kağıtların aharları birkaç kat olmak üzere kalın sürülürdü. Bu kağıtlar üzerinde tashih gerekince kağıt bozulmadan yapılabilirdi. Talik yazı için kullanılacak kağıtlara sürülen ahar tabakası çok kalın olurdu. 

Yumurta aharı

Yumurta aharı, şap ve yumurta akının belirli bir süre karıştırılmasıyla elde edilir. Elde edilen bu karışım kağıt üzerine sürülür veya kağıt bu karışıma batırılır. Bu işlem birkaç kez tekrar edilir. Bu, çok eski bir kağıt hazırlama tekniğidir.

Nişasta aharı

Pirinç unu veya nişastanın suda ezilip kaynatılmasıyla yapılan ahar çeşidine nişasta aharı denir. Ahar bir sünger yardımıyla kağıdın üzerine sürülür. Kuruduktan sonra bu işlem birkaç kez tekrar edilir.

Un aharı

Nişasta yerine un kullanılarak aynı şekilde yapılır. Yalnız buna jelatin katılmaz.

Gomalak aharı

Marangozların cila işinde kullandıkları gomalak, ispirto ile eritilerek kağıda sürülür. 1296 (1878-79) tarihli bir kağıdın bu şekilde aharlandığı üzerindeki kayıttan anlaşılıyorsa da kaynaklarda bu tertibe rastlanmamıştır.

Aharlama işlemi yapıldıktan sonra kağıt gölge bir yerde kurutulur, mührelenir ve dinlenmeye bırakılır. Vera Sanat internet sitesinde hat ve tezhip sanatında rahatlıkla kullanabileceğiniz aharlı Japon kağıdı çeşitlerini bulmanız mümkün. Sanatınızın, hobinizin tam istediğiniz gibi olması ve içinize sinmesi için kullanmanız gereken en kaliteli kağıt çeşitleri Vera Sanat’ta sizi bekliyor.