Makta Nedir, Ne için Kullanılır?

Makta nedir sorusuna cevap vermeden önce, maktanın hayatımıza girmesine vesile olan hat sanatının ne olduğu konusunda konuşmak gerekir. Bizlere Osmanlı’dan miras kalan hat sanatı, kaligrafi olarak da bilinen güzel yazı yazma sanatıdır. Sadece bir kalem ve kağıt ile benzersiz eserler ortaya koyan bu sanat, Arap harfleriyle icra edilir. Arap alfabesinde yer alan kuyruklu ve noktalı harfler, hattatın yaratıcılığı ile bir araya geldiğinde sonuç görsel bir şölen olur. Hat sanatı, ayet, hadis, kaside ve özlü sözler gibi yazıları görsel boyuta taşımak için en iyi yollardan biridir. Her ne kadar ana malzemesi kağıt ve kalem olsa da hat sanatının icrasında pek çok yardımcı malzeme de kullanılır, makta da bunlardan biridir. Makta ne için kullanılır sorusunun cevabı kısaca: Hat sanatı icrasında kullanılan kamış kalemlerin uçlarını keskinleştirmek için, kalemin üzerine yerleştirildiği fildişi ya da kemikten yapılmış araç şeklindedir. Sizler için hat sanatı tarihi ile başladığımız sonunda makta nereden alınır gibi sorulara cevaplar verdiğimiz bilgilendirici bir yazı hazırladık.

Hat Sanatı Nedir?

Arap harfleri, çizgiler ve noktaların uyumundan ortaya çıkan hat sanatı, ahenkli ve estetik bir yazma biçimidir. Ayet, hadis, şiir ve özlü sözlerin kağıda estetik şekilde dökülmesine imkan veren, günümüzde en özel hediyeler arasında yer alan hat sanatı, usta-çırak ilişkisiyle yetişmiş hattatlar tarafından icra edilir. Hat sanatında yerleşik çok sıkı kurallar yoktur, el becerisine sahip, görsel duyusu gelişmiş ve yaratıcılığı yüksek kişilerin ilgi duyduğu hat sanatı bu haliyle pek çok insanın ilgi gösterdiği bir sanat dalı haline gelmiştir. Sadece kağıt üzerine değil, aynı zamanda porselen ve kumaş gibi zeminler üzerine de icra edilen hat sanatı, harflerin görselleştirilmesini ifade eder. İlk bakan gözlerin gösterişli bir nakış olarak algıladığı hat sanatı eserleri esasen anlamlı metinlerden oluşmaktadır.

Sözlük anlamı olarak yazı, çığır ve yol gibi pek çok anlama gelen hat, metinleri estetik olarak güzel şekillere sokmak üzerine icra edilir. Kısacası hat sanatının esas konusu anlamlı bir kelime veya cümleden oluşur. Harfleri estetik duyulara hitap eden bir bütün hâline getirmek için, hat sanatı hem el becerisi hem de yaratıcılık gerektirir. Hattatlar, yaratıcılıklarını kullanarak harfleri çeşitli çizgiler, kuyruklar ve halkalarla bir araya getirir. Ekseriyetle siyah rengin kullanıldığı hat sanatında, kırmızıdan yeşile ve hatta pembeye kadar birçok farklı renk de kullanılır.

Hat Sanatı Nasıl Yapılır?

Birbirinden güzel, etkileyici ve büyüleyici hat sanatı örnekleri, hemen hemen herkes tarafından büyük bir ilgi ve merak ile karşılanır. Hat sanatı, çok keskin kurallara sahip olmaması sebebiyle herkes tarafından kolaylıkla ilgi duyulacak bir uğraştır. Her ne kadar çok fazla kuralı olmasa da hat sanatının da olmazsa olmazları vardır, bunlar; el becerisi ve yaratıcılıktır. Kelimeyi veya cümleyi oluşturacak harfleri estetik bir bütün haline getirmek için özgürce ve yaratıcı şekilde kullanmak gerekir. Hat sanatını icra edebilmek için Arap harflerini bilmek de oldukça önemli bir husustur.

Hat sanatını uygulamak için gerekli malzemeleri temin ettikten sonra harfleri zihninizde canlandırmalı ve belli bir uyum içerisinde birleştirmeye çalışmalısınız. Ardından bileğinizi rahat bırakarak kalemi çok bastırmadan kağıt üzerinde serbestçe hareket ettirmelisiniz. Kısacası hat sanatı nasıl yapılır sorusunun en basit cevabı, sizin yaratıcılığınızdır. Elbette kullanılan malzemelerin kalitesi de son derece önemli bir konudur.

Hat Sanatında Kullanılan Malzemeler Nelerdir?

Her sanat dalında olduğu gibi hat sanatı da icrası için çeşitli malzemelere gereksinim duyar. Özellikle bu sanat dalıyla amatör olarak değil de profesyonel olarak ilgileniyorsanız teknik kağıt ve kalemler kullanmak önemlidir. Eskiz kağıdı olarak da bilinen teknik kağıtlar güzel eserler vermek için önemlidir.

Bir yazı sanatı olan hat sanatının malzemeleri arasında şüphesiz ki en önemlisi, kalemlerdir. Göze hoş görünen bir yazı için farklı form ve şekilleri ortaya çıkarma kabiliyetine sahip bir kaleme ihtiyaç vardır. Hat kalemi, genellikle ağaçtan yapılır. İlk bakışta ağaç dalını hatırlatan bu kalemler, yassı ve yamuk uçları ile diğerlerinden ayrılır. Mürekkebin kağıda hızlıca boşalmasını engellemek için sıvı tutma oranı yüksek uçlara sahip kalemler tavsiye edilir. Hat sanatı için ideal akışkanlıkta kaliteli bir mürekkep almanız da gerekir. Kağıt, kalem ve mürekkebin yanı sıra hat sanatını icra edebilmek için; hokka, lika, mühre, kalemtıraş, makta, kalemdan gibi yardımcı malzemelere de ihtiyaç vardır. 

Makta Nedir?

Makta kelimesinin sözlük anlamı, üstünde kesim yapılan alet demektir. Kelimenin aslı, kesmek, yontmak anlamlarına gelen "katt” kökünden gelen mikattadır. Maktalar çoğunlukla eni 2-3 cm., boyu 10-20 cm. olan, 2-3 mm. kalınlığında kemik veya fildişinden yapılmış bir plakadır. Bunun yanı sıra yaprak şeklinde, kısa boylu olanları da vardır. Bunlar maden veya deriden yapılmış ince bir zincir yardımıyla divite bağlanır ve gerektiği durumlarda kullanılır.

Maktalar çeşitli malzemelerden imal edilirler, genellikle basit olanları kemikten, değerli olanları ise fildişinden imal edilir. Abanoz ağacından, boynuz, bağa ve sedeften üretilmiş maktalar da vardır. Maktalarda kalemin kesileceği yere fildişinden imal edilmiş küçük bir parça yerleştirilmiştir. Çünkü kalemin ağzı sert bir zeminde kesilirse kalemtıraşın "namlu” ismi verilen ağız kısmı keskinliğini kaybeder. Bu nedenledir ki makta yapımında fildişi gibi, kalemtıraşın keskinliğine zarar vermeyen, sertliği az maddeler tercih edilmektedir.

Hattatlar makta bulamadıkları acil durumlarda, kalemin gövdesini sol elin üçüncü ve dördüncü parmakları arasına sıkıştırıp ağzını baş parmak tırnağı üstünde kalemtraşla keserler.

Tüm hat sanatı malzemelerini olduğu gibi makta çeşitlerini de Vera Sanat’ta bulabilirsiniz. Başlangıç seviyesinden profesyonel kullanıma kadar her tür sanat malzemesi için internet sitemizi ziyaret edebilir, telefonlarımızdan bize ulaşabilirsiniz.